Obiluženo 110. godina od osnivanja prvog stacioniranog bioskopa

│ Izvor: BMC │ Ponediljak, 04.10.2021. │

U organizaciji UK „Art bioskop Aleksandar Lifka“ u petak, 1. oktobra, obiluženo je 110. godina od osnivanja prvog stacioniranog bioskopa u Subatici sa svečanim polaganjom vinca na spomenik Aleksandra Lifke, otvaranjom izložbe i projekcijom filma „Lifka od osnivanja do renoviranja i ponovnog otvaranja“.

Potom je održan i okrugli sto i projekcija filma „Ljudi sa kamerama“ autora Zoltana Šifliša. Med prisutnim zvanica je bila i pridsidnica BNS dr Suzana Kujundžić Ostojić jel je ova ustanova kulture od nacionalnog značaja za bunjevačku nacionalnu zajednicu. Na samom početku programa obratio se direktor ove kulturne ustanove Aleksandar Toković ko i dr Aleksandar Evetović poznati subatički lekar, te je štogod kratko kazo o gospodinu Aleksandru Lifki čiji je on potomak.

Aleksandar Lifka: „Rođen u Brašovu, 20. maj 1880. godine, smatra se jednim od pionira kinematografije u Sridnjoj Evropi. Od 1900. godine, osim prikazivanja filmova u svom putujućem bioskopu, bavi se i snimanjom filmova, ko i komponovanjom filmske muzike. Godine 1911. otvorio je prvi stalni bioskop u Subatici.

Aleksandar Lifka, od majke Ernestine i oca Karla, rođen je na porodičnoj turneji u Brašovu (danas Rumunija) di je porodica nastupala sa svojim putujućim panoptikumom. Rano detinjstvo je provo u mistu Žatec (Češka). Sridnju škulu pohađa u Beču di izučava elektrotehniku. Imo je samo pet godina kad mu je otac umro. Majka je uspila da održi porodični poso, da vodi putujući muzej i panoptikum, prihrani porodicu i škuluje dicu.

U bivšoj zgradi hotela "Hungarija" u Subatici Aleksandar Lifka je 1910. godine započo priuređivanje prostorija za prikazivanje filmova, a 1911. godine prvi stacionarni bioskop pod imenom "Bioskop Lifka" počo je sa radom. U međuvrimenu se oženio Subatičankom Eržebet Bek sa kojom nije imo dice.

Tek nakon II svitskog rata Aleksandar Lifka je prihvatio jugoslovensko državljanstvo. Umro je 12. novembra 1952. godine u svom vinogradu u Bačkim vinogradima, u selu di je i provodio najviše vrimena i di je od svog novca opremio i bioskop. Saranjen je u porodičnoj grobnici na Bajskom groblju u Subatici.

T. B.

FOTOGRAFIJE

Saopštenje Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine povodom izjave Zorana Milanovića, pridsidnika Republike Hrvatske

│ Izvor: NSBNM │ Četvrtak, 30.09.2021. │

Nacionalni savit bunjevačke nacionalne manjine oštro osuđuje izjavu pridsidnika Republike Hrvatske u kojoj Bunjevce u Republiki Srbiji svrstava u Hrvate.

Gospodina Milanovića podsićamo da, Bunjevci u Subatici o kojoj je divanio, žive 350 godina i da su u toj varoši do polovine XX vika činili većinsko stanovništvo.

O tom vikovnom čuvanju bunjevačke posebnosti svidoče brojni istorijski izvori, popisi stanovništva u kojima je jasno razdvojena bunjevačka i hrvatska nacionalna manjina.

Želju za očuvanjem svog nacionalnog identiteta Bunjevci su iskazali i 2003. godine  kada su osnovali svoj Nacionalni savit. Sačuvali su i standardizovali svoj maternji jezik – štokavsku ikavicu, koji je proglašen za službeni jezik u Varoši Subatici.

Iako izloženi brojnim pritiscima, vriđanjima od strane hrvatske nacionalne manjine Bunjevci ne popuštaju i ne odustaju da čuvaju nasliđe svoji pridaka.

Subatica, 30.09.2021.

Nacionalni savit

bunjevačke nacionalne manjine

Pridsidnica

dr Suzana Kujundžić Ostojić

Promocija knjige „Groktalice bačkih Bunjevaca“ u Subatici

│ Izvor: BMC │ Utorak, 28.09.2021. │

U prostorijama Gradske biblioteke u Subatici u ponediljak, 27. septembra, promovisana je knjiga „Groktalice bačkih Bunjevaca“ autorke dr Suzane Kujundžić Ostojić.

O knjigi su divanili Dragan Rokvić, direktor Gradske biblioteke u Subatici, dr Drago Njegovan istoričar iz Novog Sada, prof. dr Jasmina Jokić sa Filozofskog fakulteta iz Novog Sada, prof. dr Alma Rizvanović, posebna savitnica podpridsidnika Vlade i ministra za kulturu i informisanje i saradnik u nastavi na Internacionalnom univerzitetu u Novom Pazaru ko i sama autorka knjige dr Suzana Kujundžić Ostojić.

Ova knjiga je nastala na osnovu odbranjenog doktorata na temu: Antropološka funkcija i značenje groktalica kod bački Bunjevaca na Filozofskom fakultetu u Beogradu, Katedra za etnologiju i antropologiju. Izdavač ove knjige je Muzej Vojvodine i UK „Centar za kulturu Bunjevaca“.

Groktalice su bunjevačke epske pisme na ikavici, koje su dobile naziv po specifičnom načinu izvođenja. Nastale su u vrimenu prvi veliki seoba Bunjevaca iz zapadne Bosne i Dalmatinske Zagore, bižeći od Turaka već u XVII viku.

Velik doprinos dao je naš poznati sakupljač Blaško Rajić (1878-1951) koji je ujedno izdao prvu zbirku „Narodnog blaga“ 1910. god. i u proširenom drugom izdanju 1923. god., pokazao je interesovanje za bunjevačke groktalice, koje su objavljene u toj knjigi. Na osnovi Rajićevih podataka Milivoj V. Knežević je prihvatio i razvio tezu da groktalice ne pivaju samo muškarci neg starije žene – nane, obično u svatovima radi uticanja pismom na buduće supruge, a i radi uveseljavanja gostiju najrazličitijeg uzrasta.

Ova okolnost uobičajenog pivanja groktalica ipak nije dovoljan i uvirljiv razlog da se one svrstavaju u “svatovske“ pisme, koje samostalno postoje u više karakterističnih oblika, al isključivo ko običajne.

Groktalice su po svom ustaljenom deseteračkom obliku i po svojem sadržaju uobličile cilokupna narodna iskustva iz borbi tokom burni istorijski zbivanja i izrazile glavne životne nazore, etička svaćanja društveni odnosa i ponašanja čovika u zlu i dobru, poštenju i pokvarenosti, ljubavi i mržnji, u bogastvu i siromaštvu, u ropstvu i slobodi.

Groktalica iziskuje poseban način pivanja što znači uzimanje dubokog glasa iz grla uz pomoć dijafragme što se kod Bunjevaca zove “groktenje“.

T. B.

FOTOGRAFIJE