Na Šestoj sidnici, kojom je pridsidavo zaminik pridsidnika Republičke izborne komisije Ivan Šebek, održanoj u ponediljak, 1. septembra, Republička izborna komisija je razmatrala i donela Rešenje kojim se proglašava izborna lista Savez bačkih Bunjevaca – Mirko Bajić za neposredne izbore za članove Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine, raspisane za 26.oktobar ove godine.

   Tim povodom u utorak, 2.septembra, održana je i konferencija za novinare od strane prve liste koja je proglašena za izbore nacionalni savita na teritoriji Srbije. Kako je tom prilikom istako nosilac liste Mirko Bajić, od ukupno 19 kandidata koji se nalaze na listi, čak 10 kandidata su žene, a polovina mlađa od 35 godina. Kandidati dolaze iz Subotice, Sombora i Novog Sada.

   Pored programa za izbore koji pridstoje, Bajić je istako da je jedini put kojim se ostvaruje osnovni princip statusa nacionalni manjina institucionalizacija u vidu ozbiljne intitucije, nacionalnog savita, sa svim pratećim institucijama koje treba da funkcionišu pod otkriljem Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine.

Na konferenciji su bili prisutni prvi petoro kandidata sa liste, za koje nosilac liste očekiva da će se naći u budućem sazivu Bunjevačkog nacionalnog savita.

S. N.

Lista kandidata 

PLATFORMA SAVEZA BAČKIH BUNJEVACA ZA IZBORE NACIONALNOG SAVETA

   Predstojeći izbori za nacionalni savet od presudnog su značaja za dalje odnose i položaj bunjevačke nacionalne manjine u republici Srbiji. Sastav Nacionalnog saveta u oba dosadašnja saziva bio je takav da su postojale radikalno suprotstavljene koncepcije kada je reč o značaju i ulozi Nacionalnog saveta. To je rezultiralo raspuštanjem Nacionalnog saveta i uvođenju prinudne uprave u oba prethodna saziva. I danas u nekim krugovima postoji težnja da se uloga Nacionalnog saveta  minimizira, a da se neke druge organizacije, registrovane kao udruženja građana, prikazuju kao nekakve „krovne“, „najvažnije i nezaobilazne“ u ostvarivanju prava a da se pri tom Nacionalni savet definiše kao „paradržavna ustanova“.

   Savez bačkih Bunjevaca ima jasan stav: Nacionalni savet je Ustavom i Zakonom definisana institucija u pravno-političkom sistemu Republike Srbije, koja vodi brigu o ostvarivanju prava bilo koje nacionalne manjine, pa tako i bunjevačke. Nacionalni savet je „Skupština nacionalne manjine“, koja se bira na neposrednim izborima i koja vodi brigu o ostvarivanju prava u četiri oblasti: obrazovanju na jeziku manjine, odnosno izučavanju maternjeg jezika, informisanju na jeziku manjine, kulturi, odnosno zaštiti kulturne baštine i negovanju kulture i tradicije nacionalne manjine, i službenoj upotrebi jezika, odnosno korišćenju i očuvanju maternjeg jezika. Da ne postoji bunjevački Nacionalni savet, ne bi bilo ni Bunjevaca kao autohtone nacionalne manjine u Republici Srbiji. Razne organizacije koje se formiraju bilo kao kulturni centri, bilo kao udruženja, su potrebne, ali nisu dovoljne, za očuvanje autohtonosti bunjevačke nacionalne manjine.

   Prosto rečeno: „nije dovoljno igrati i pivati“, potrebno je stvarati ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta u oblastima koje Zakon definiše. Jedino tako bićemo u stanju da ostvarujemo prava kao autohtona nacionalna manjina pod svojim imenom – Bunjevci !

   Cilj Saveza bačkih Bunjevaca na predstojećim izborima za bunjevački Nacionalni savet je izbor takvog sastava Nacionalnog saveta koji će ubuduće biti stabilan i koji će se rukovoditi obavezom da se razvijaju i jačaju ustanove u sve četiri zakonom utvrđene oblasti, a koji će kulturnim centrima i udruženjima građana pomagati da realizuju svoje projekte i programe u cilju negovanja kulturne baštine, folklora i tradicije, kao potrebnoj pratećoj formi.

Osnovni zadaci koji predstoje u tom pogledu, a koje će u novom sazivu bunjevačkog Nacionalnog saveta realizovati Savez bačkih Bunjevaca su:

 U obrazovanju:

 - prihvatanje bunjevačkog jezika u školama, odnosno da se kao što je to slučaj i sa drugim nacionalnim manjinama, u školama izučava „bunjevački maternji jezik sa elementima nacionalne kulture“, a ne kao sada „bunjevački govor“.

U informisanju:

 - očuvanje stečenih prava u oblasti informisanja na bunjevačkom jeziku i dalji razvoj u skladu sa novim zakonom o informisanju, kako u pisanoj tako i u elektronskoj formi. To znači da se sačuva status „Bunjevačkog informativnog centra“ kao ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta.

U kulturi:

 - formiranje „Zavoda za kulturu Bunjevaca“ kao ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta, a koju kao i za druge nacionalne zajednice, osniva i finansira Skupština  AP Vojvodine.

 - dok se ne formira „Zavod za kulturu Bunjevaca“, Nacionalni savet mora voditi brigu, koordinirati i pratiti rad i realizaciju projekata i programa svih kulturnih centara i udruženja pod bunjevačkim imenom.

U oblasti  jezika, nauke i istorije:

 - promena statusa  „Bunjevačke matice“ tako da osnivač  „Bunjevačke matice“ bude Nacionalni savet i da ubuduće „Bunjevačka matica“ funkcioniše kao ustanova pod okriljem Nacionalnog saveta, a ne kao što je sada – „Udruženje građana“. Osnovna delatnost Bunjevačke matice, kao buduće ustanove, treba da  bude rad u oblasti nauke, istorije, književnosti i jezika.

   Realizacijom gore navedenih ciljeva, bunjevačka nacionalna manjina sačuvala bi svoju autohtonost i status nacionalne manjine sa svim pravima koja iz toga proizilaze. Brigu nad ostvarivanjem prava i položaja nacionalne manjine vodio bi “Nacionalni savet bunjevačke nacionalne manjine”, kao “krovna” institucija. U tri oblasti postojale bi ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta: u oblasti informisanja “Bunjevački informativni centar”, u oblasti kulture “Zavod za kulturu Bunjevaca”, a u oblastima jezika, nauke i istorije “Bunjevačka matica”. Takođe, Nacionalni savet bi kroz rad svojih organa, vodio brigu o obrazovanju, odnosno izučavanju bunjevačkog jezika kao maternjeg jezika. Nacionalni savet mora biti profesionalno organizovan i vođen, sa svim onim organizacionim delovima koje Zakon propisuje, i mora u potpunosti preuzeti brigu nad svim oblastima koje je Zakon propisao kao nadležnost Nacionalnog saveta.

TO JE POLITIKA SAVEZA BAČKIH BUNJEVACA, KOJU ĆE SPROVODITI ZA IZBORE NOVOG SAZIVA NACIONALNOG SAVETA BUNJEVAČKE NACIONALNE MANJINE

Predsedništvo Saveza bačkih Bunjevaca

Predsednik Mirko Bajić

   U Subotici je nizom manifestacija obilužena proslava Dana grada, a centralni događaji održani su 1. septembra, u znak sićanja na 1779. godinu, kad je Subotica stekla status Slobodnog kraljevskog grada.

Podizaje zastave Grada Subotice u 9.30 sati, najavilo je najvažniji čin proslave, svečanu sidnicu Skupštine Subotice prilikom koje su dodiljena tradicionalna priznanja, „Počasni građanin“ i priznanje „Pro urbe“.

   Pozdravljajući brojne goste, prija svega pridstavnike diplomatskog kora, državne, pokrajinske i gradske zvaničnike, al i goste iz drugi varoši, kako iz Srbije, tako i inostranstva, te pridstavnike virski zajednica, institucija kulture i nacionalni savita, Ilija Maravić, pridsidnik Skupštine Subotice i Jene Maglai, gradonačelnik Subotice, čestitali su svim sugrađanima „rođendan“ varoši.

Čelnici Subotice su istakli da ova varoš ima čime da se diči što se prošlosti tiče, al da isto tako ima i čemu da se nada u budućnosti.

   – Poštujući sve naše pozitivne tekovine iz prošlosti, Suboticu želimo da vidimo kao grad u kome će se realizovati moderno i racionalno privređivanje, kao grad u kome će svako za svoj rad ili nerad morati da polaže račune i, konačno, kao grad koji će biti više povezan sa svetom koji nas okružuje. Iskreno želimo da od Subotice ponovo stvorimo grad u kome vredi živeti i stvarati, grad u kome će svako biti više i bolje plaćen za svoj rad, rekao je on, i dodao da je za to neophodna bolja saradnja i veća podrška i republičke, i pokrajinske vlasti, kao i podrška svih sugrađana. Period pred nama biće izuzetno težak, ali ja verujem da ćemo u realizaciji planiranog imati mudrosti, snage i istrajnosti i da uz više rada i odgovornosti, ali i ukidanje privilegija, željeni rezultati neće izostati – divanio je sa skupštinske govornice Ilija Maravić.

Jene Maglai, gradonačelnik Subotice, takođe je sa skupštinske govornice poručio da je Subotica varoš sa velikim potencijalom.

   – Moramo da se suočimo sa realnošću a to je da treba da promenimo odnos prema obavezama i da shvatimo da samo naporan i odgovoran rad, protkan stručnošću i kvalitetnim znanjem, donosi dobre rezultate. Zajednica u Subotici, a i šire, i te kako ima kapacitet da realizuje naše razvojne projekte, i u tom smislu moramo ozbiljno da radimo. Ako budemo ozbiljno i odgovorno radili, stavili stručne ljude na odgovarajuća mesta to ćemo i realizovati – kazo je Jene Maglai.

Nakon obraćanja Maravića i Maglaija, pridsidnik Skupštine i gradonačelnik su uručili priznanja istaknutim ličnostima Subotice.

Zvanje „Počani građanin“ od ove godine nose Milenko Kosanović, karikaturista i ilustrator, te Karolj Dudaš, pisac, publicista i urednik, a priznanje se dodiljiva za istaknuto životno dilo kojim se doprinosi podizanju ugleda varoši, kako u Srbiji, tako i u inostranstvu.

Dodiljena su i priznanja „Pro urbe“, dodiljuju se za istaknuta dila koja značajno doprinose ugledu varoši podizanjom njegovi materijalni i duhovni vridnosti, a ovogodišnji dobitnici su Nevenka Bašić Palković, bibliotekar savitnik i kustos, Tibor Kovač, sportski aktivista i prof. dr Branko Ćupurdija, etnolog i antropolog.

Za bunjevačku zajednicu posebno je bilo značajno dodiljivanje priznanja „Pro urbe“ Nevenki Bašić Palković koja je tokom svoje profesionalne karijere, sem velikog doprinosa za Suboticu, dala nemirljiv doprinos bunjevačkoj zajednici.

   – Ovo je zdravo veliko priznanje za mene lično, al i za čitav moj bunjevački narod – kazala je Nevenka Bašić Palković, a potom nastavila:

   – Posebna mi je čast jel su me za ovo priznanje pridložili moji saradnici iz Bunjevačkog nacionalnog savita i bunjevački institucija, i to je pravo priznanje za ono što radim – za to što svim srcem želim da stečeno znanje dam svom narodu. Drago mi je što su i dve ustanove u kojima sam radila, odnosno radim, Gradska biblioteka i Gradski muzej, takođe podržale ovaj predlog, jer to sve zajedno daje vredno priznanje za dugogodišnji rad. Evo, prošle su već trideset i četiri godine koliko radim u ustanovama kulture u Subotici, a ova prilipa Gradska kuća u kojoj je održana svečana sidnica Skupštine Subotice je dugo godina bila i moja druga kuća. Tu sam radila, primala brojne delegacije iz naše zemlje i inostranstva, učenike, a uvik sam se trudila da njim prinesem znanje stečeno u ovoj prilipoj struci – kazala je Nevenka Bašić Palković.

N. S.

   Poslidnji vikend avgusta rezervisan je za manifestaciju „Dani bunjevačke kulture”, koja se već devet godina, u organizaciji Bunjevačkog kulturnog centra „Bajmok”, održava u Bajmoku.

   Prvi dan, 29. avgust, bio je rezervisan za prikazivanje dokumentarnog filma o poznatoj bunjevačkoj ličnosti. ove godine film je bio posvećen Mari Đorđević Malagurskoj, istaknutoj bunjevačkoj književnici. U okviru te večeri pridstavljen je i Festivalski bilten, u kojem se nalaze recepti ila s prošlogodišnjeg VIII Etno festivala bunjevački nacionalni ila.

   Subota, 30. avgust, bila je rezervisana za IX Etno festival bunjevački nacionalni ila. Bila je to prilika da positioci koštaju stara, možda i zaboravljena ila, al i da vide koja su tradicionalna ila gostiju Festivala. Naime, praksa je da se pored bunjevačke, sa svojim ilima pridstave i druge nacionalne zajednice, bili su to ove godine Nemci i Vlasi, uz redovne goste iz mađarske nacionalne zajednice. Nuz najstariju redušu Festivala, 85-godišnju Katicu Bedeković iz Tavankuta, svoje kulinarske veštine pokazala su dica iz Bajmoka i Tavankuta, koja u svojim škulama izučavaju izborni predmet bunjevački govor sa elementima nacionalne kulture.

   Ovogodišnji festival je svečano otvorio državni sekretar Zoran Rajić iz Ministarstva za poljopivredu i zaštitu životne sredine. Pored njega, svojim prisustvom, Festival su uveličali Branislava Belić, podpridsidnica Skupštine AP Vojvodine, gradonačelnik Subotice Jene Maglai, zaminik pridsidnika Skupštine Subotice Mirko Bajić, pridsidnik Regionalne privredne komore Slobodan Vojinović, pridsidnica POU Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine Suzana Kujundžić Ostojić, župnik župe Sveti Petar i Pavao Bende Žolt, pridsidnik MZ Bajmok Goran Nedeljković, te pridstavnici Bunjevaca iz Republike Mađarske na čelu sa Čabom Kamermanom.

   Tročlani žiri kog su činili Kata Kuntić, Stela Bukvić i Stevan Bešlić, bili su zaduženi za ocinu pripravljeni ila, štandova, kuvara… Nagrade su dobili: Dadin salaš iz Sivca za punjene paprike s povrćom i gljivama, Udruženje iz Baje za ovčiji paprikaš, Nemačko udruženje „Maria Theresiopolis” za švapske gomboce, đaci OŠ „Vuk Karadžić” iz Bajmoka za ronđavu čorbu, đaci OŠ „Matija Gubec” iz Tavankuta za bakin kolač, SKC „Nikola Tesla” za ličko varivo, Udruženje građana „Village” iz Bora za cilokupno pridstavljanje vlaške kujne, Desin salaš iz Sombora za tematsko pridstavljanje tradicionalnog posnog ila za Badnje veče i Tumbas Ivana s Kaponje za tri generacije koje su učestvovale u pripravljanju ila i za samu postavku. Zafalnice su dobili: Katica Bedeković za čupave palačinte, Ana Vojnić Kortmiš za gra sa šunkom, Ana Kopilović za kolač s rogačom, Marija Bagi za listiće, Nikola Nađ Kanas za paprikaš od papaka, Lojzija Bešlić za ovčiji čorbanac i SZR „Dijamant” za burage s papcima.

S. N.