Vukov sabor, najstarija kulturna manifestacija u Srbiji, održan je po 81. put u znamenitom mistu Tršiću i u Loznici, u periodu 5-14. septembra 2014. godine. Na poziv organizatora, Centra za kulturu Vuk Karadžić, ustanove kulture od nacionalnog značaja iz Loznice i Muzeja jezika i pisma u Tršiću, prvi put se ove godine pridstavio Grad Subotica u okviru programa Moj grad, 8. 9. 2014. ko i Bunjevci u programu Različito, u sridu, 10. septembra. Bila je to velika čast i svi programi su uspišno izvedeni.

Saradnja za budućnost

Prithodni godina na Vukovim saborima pridstavili su se gradovi Niš, Kragujevac, Kruševac, Banja Luka i Beč, a ove godine je u goste pozvan Grad Subotica na čelu sa gradonačelnikom, kako bi se proširila saradnja dva grada, naročito u pogledu kulture. Subotica je pridstavljena kroz dilatnost Gradskog muzeja Subotica, izložbom Subotica u objektivu muzejskog fotografa, autora Mikloša Hevera i pozorišnom pridstavom subotičkog Narodnog pozorišta Čudo u poskokovoj dragi. U ime Grada Subotice prisutne je pozdravila dr Etela Jerinkić, član Gradskog veće zadužena za kulturu, koja je istakla značajne kulturno-istorijske vridnosti Subotice i želju za daljom saradnjom sa Loznicom.

Subotička secesija i bunjevačka kultura u Loznici

Muzejska izložba Subotica u objektivu muzejskog fotografa sastojala se od 30 panoa sa odličnim fotografijama u boji na kojima su prikazane subotičke secesijske palate i drugi spomenici kulture u Subotici i na Paliću. Izložba je postavljena u Vukovom domu kulture u Loznici i trajala je do kraja Vukovog sabora. Izložbu su otvorile mr Dajana Đedović, direktorica Centra za kulturu Vuk Karadžić u Loznici i Nevenka Bašić Palković, bibliotekar savitnik Gradskog muzeja Subotica, koja je održala kraće pridavanje pod naslovom Vuk i Subotica, povodom 200. godišnjice Vukove prve Pjesnarice i prve gramatike srpskog jezika - Pismenice.

Nosilac programa za pridstavljanje Bunjevaca na Vukovom saboru u centru grada Loznice, bio je Bunjevački kulturni centar iz Tavankuta i Bunjevački nacionalni savit, a u jednosatnom programu pridstavili su se i Bunjevački kulturni centar Bajmok i KUD Bunjevka. Cilj je bio da se bunjevačka nacionalna manjina pridstavi kroz sva kulturno-istorijska obilužja, obrazovanje, igru, pismu, običaje, bunjevačka ila, slamarsku umitnost i izdavačku dilatnost. U tom se u potpunosti uspilo. Na početku programa goste je pozdravila mr Suzana Kujundžić Ostojić, pridsidnica privremenog organa BNS, koja je divanila o Bunjevcima kroz istoriju i kulturu, zatim je uslidio program koji je pripremila Mirjana Savanov, profesor razredne nastave iz Tavankuta, sa svojim đacima koji pohađaje izborni predmet Bunjevački govor sa elementima nacionalne kulture. Oni su prikazali bunjevački običaj Kraljice na Dove, uz prigodne pisme i nošnju, a zatim su dica recitovala bunjevačke pisme i čitala svoje radove, da bi se kasnije, uz omladinsku folklornu grupu Bunjevačkog kulturnog centra Tavankut pridstavili i u bunjevačkim narodnim igrama. Gospođa Kata Kuntić, zadužena za kulturu u BNS-a, divanila je o vrlo značajnoj slamarskoj umitnosti kod Bunjevaca, koja je pridložena i za Nacionalnu listu zaštite nematerijalnog kulturnog nasliđa, a najlipši radovi od slame bili su prikazani na izložbi isprid Vukovog doma kulture u Loznici di se program održavo.

Najslađi dio izložbe nesto za tren

 Na izložbi su bila prikazana najznačajnija izdanja bunjevački institucija, a posebnu pažnju u ženskom dilu publike privukla su izdanja Bunjevačkog kulturnog centra iz Bajmoka: Bunjevački kuvar i Festivalski bilten Bunjevačka nacionalna ila, o kojima je divanio g-din Branko Pokornić, član privremenog organa BNS-a i osnivač festivala, koji je po deveti put održan u Bajmoku, u okviru manifestacije Dani bunjevačke kulture. Najslađi dio izložbe na trgu u Loznici pridstavljale su bunjevačke pogače, listići, gomboci, baratfile, voće, vino i lakumići, koje su spremile bajmočke i tavankutske domaćice. Izložbu je zajedno s bajmočkim ženama u narodnim nošnjama, nadgledala Nevenka Bašić Palković, jedna od recenzentkinja Bunjevačkog kuvara. Ona je na molbu kustosa iz Tršića, pridložila izvođače bunjevački programa za Vukov sabor 2014.

   Na izborima za članove novog saziva Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine koji će bit održani 26. oktobra, pod rednim brojom 7 nalazi se lista "Bunjevačka liga" Branko Tot. Ova lista ima deset kandidata, med kojima su četri žene, dok najmlađi kandidat ima 22 godine.

Pridlagač liste je Udruženje „Bunjevačka liga“, a nosilac je Branko Tot.

   Lista zastupa program koji se bazira na nikoliko glavni tačaka, odnosno ciljova za koje će  se kandidati zalagat, a ko jedan od najvažniji je istaknuto ostvarivanje potpunog jedinstva Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine. Nuz plan da Nacionalni savit ubuduće postane osnovna institucija Bunjevaca, po programu liste je utvrđeno i da se privedu kraju svi započeti projekti dosadašnjeg Nacionalnog savita, a odnose se na udžbenike i standardizaciju bunjevačkog jezika.

   Kandidati s liste "Bunjevačka liga" Branko Tot takođe smatraje da je potribno što prija započet sve pripremne zakonske radnje kako bi Nacionalni savit Bunjevaca mogo da osnuje ustanove za sve četri oblasti za koje je zadužen - kultura, obrazovanje, obavištavanje i službena upotriba jezika i pisma.

V.K.

Lista kandidata

PROGRAM:

Udruženje „Bunjevačka liga“ je predlagač liste „Bunjevačka liga“ Branko Tot za izbore za bunjevački nacionalni savet. Kandidati koji sa ove liste nakon izbora 26. oktobra budu izabrani u bunjevački nacionalni savet zastupaće i sprovoditi program u cilju:

- prevazilaženja ranijih podela u bunjevačkom nacionalnom savetu i insistiranje na njegovom jedinstvu

- utvrđivanje bunjevačkog nacionalnog saveta kao osnovne institucije bunjevaca

- stvaranje ustanova za sve 4 oblasti za koje je nacionalni savet po zakonu nadležan

- sprovođenje započetih programa nacionalnog saveta u pogledu standardizacije bunjevačkog jezika, izrade udžbenika i drugo.

Na listi se nalazi 10 kandidata od kojih su 4 žene. Po obrazovanju na listi se nalaze pravnici, nastavnici, penzioneri, preduzetnici...

Najteži zadatak bunjevačkog nacionalnog saveta će biti ostvariti jedinstvo svih članova saveta, imajući u vidu da su uglavnom svi kandidati na listama isti oni koji su u dva mandata učestvovali u rušenju bunjevačkog nacionalnog saveta. Kroz dva raspuštanja bunjevačkog nacionalnog saveta izgubljene su dve dragocene godine za vreme kojih je bunjevački nacionalni savet mogao završiti više poslova. Ovo će biti imperativ budućih članova bunjevačkog nacionalnog saveta sa liste „Bunjevačka liga“ Branko Tot jer se opravdano da pretpostaviti da će akteri ranijih raspuštanja nacionalnog saveta ukoliko ponovo dobiju mandat od bunjevaca nastaviti sa istom praksom i da će svoje lične interese ponovo staviti ispred interesa bunjevačkog nacionalnog saveta a samim tim i bunjevačke nacionalne manjine.

Mi, sa liste broj 6. Bunjevačkog kulturnog centra koja u nazivu ima slogan BUNJEVAČKI GLAS ZA SVE NAS zalažemo se za to da:

1) Bunjevci  SLOBODNO i SAMOSTALNO odlučuju o svim pitanjima od značaja za opstanak i budućnost Bunjevaca,

2) za zaštitu PRAVA i INTERESA Bunjevaca tako da i oni budu ravnopravni sa drugima, jer se pokazalo da ostvarujemo manji kvantum Ustavom i zakonom zagarantovanih prava i mogućnosti,

3) za SAMOPOŠTOVANJE i DOSTOJANSTVO Bunjevaca koji će ponosno prihvatiti svoje poreklo i tradiciju svojih predaka, dida i majki, jer je skoro vek zatiranja i negiranja bunjevačkog identiteta doveo do toga da se drastično smanjio broj Bunjevaca po popisima stanovništva, da se teško odlučujemo za društveni angažman u javnosti,

4) za AKTIVNU ulogu i učešće u svim društvenim sferama  i SARADNJU sa svima koji mogu biti od pomoći u reševanju naših životnih problema (pitanja).

5) BORIĆEMO SE za egzistenciju Bunjevaca tako što ćemo omogućiti Bunjevcima više radnih mesta, da rade i stvaraju jer su Bunjevci stvaralački narod, što dokazuju njihovi običaji ( Dužijanca, dove, kraljice, prela, materice, oci...). Ti običaji i tradicija su nas održali, kao i stvaralačke i slobodarske ideje koje krase Bunjevce na ovim prostorima od pamtiveka.

U oblasti obrazovanja zalažemo se da se u  nastavne planove i programe školskih predmeta istorije, muzičkog vaspitanja i likovne umetnosti unesu sadržaji koje izražavaju posebnost bunjevačke nacionalne manjine, a posebno kod predmeta istorija, nastavne jedinice o autohtonom poreklu Bunjevaca na ovim prostorima, jer je istina o poreklu i korenima jedno od osnovnih ljudskih prava zagarantovano međunarodnim konvencijama.

    Za učenike  koji pohađaju nastavu „Bunjevački govor sa elementima nacionalne kulture“ predviđamo stipendije prema uspehu i socijalnom statusu.

   Organizovaćemo ekskurzije i izlete u mesta od značaja za materijalnu i nematerijalnu baštinu Bunjevaca, upoznavanje sa životom i radom na salašima, u saglasju sa prirodom ili kako se to danas kaže održivim razvojem.

   U oblasti kulture ćemo raditi na negovanju običaja i tradicije jer su oni najzaslužniji što su se Bunjevci uprkos nedaćama, asimilatorskim težnjama i drugim neprilikama ipak održali.

Običaji su se od najdavnijih vremena malo promenili, još se sadi perunika oko salaša, a u pradavna vremena je to činjeno u slavu Boga Peruna.

   Da bi se kulturno nasleđe i tradicija Bunjevaca očuvala  neophodno je srazmerno zapošljavanje Bunjevaca u ustanovama kulture. U bibliotekama koje imaju fond knjiga na bunjevačkom jeziku, u muzejima gde postoje bunjevačka kulturna dobra osnivanje organizacionih jedinica u kojima bi Bunjevci brinuli o svom kulturnom blagu. Takođe,  u istorijskim arhivima gde ima bunjevačke arhivske građe planiramo zapošljavanje Bunjevaca koji bi omogućili da istorija postane naučna disciplina, a ne mit ili legenda i da se o istoriji Bunjevaca, njihovim kretanjima i seobama  od najdavnijih vremena, iz Panonske nizije kao njihove otadžbine,  dokumentovano govori, a ne kao do sada samo o poslednjoj seobi od pre  tri veka, a da je ostalo obavijeno velom tajni.

   Zalažemo se za razvoj kulturnog turizma, starih i umetničkih zanata što bi takođe stvorilo prostor za radno angažovanje mnogih Bunjevaca, jer je stopa nezaposlenosti u bunjevačkom korpusu viša od prosečne u RS.

   Naravno, zalažemo se i za osnivanje Zavoda za kulturu Bunjevaca koji bi finansirala Skupština APV baš kao što je slučaj i sa ostalim nacionalnim manjinama.

  U oblasti informisanja ćemo povećati dostupnost informacija od značaja za bunjevačku zajednicu i to ne samo u bunjevačkim glasilima, već i ostalima, u štampanim  i elektronskim medijima, jer informacija danas znači moć, prednost za onoga ko je poseduje.

Pravovremena informacija je od presudnog značaja u tržišnoj kompeticiji koja je sveprisutna.

Na taj način se omogućava opstanak Bunjevaca u današnjoj sveopštoj konkurentskoj borbi.

Zbog toga predviđamo razvoj informatičkih sekcija i angažovanje najuspešnijih saradnika u bunjevačkim i ostalim glasilima.

   U oblasti službene upotrebe jezika i pisma, zalažemo se za standardizaciju bunjevačkog jezika jer se bunjevački jezik upotrebljavao u Subotici vekovima. Statut Grada Subotice iz 1745. godine pisan je bunjevačkim jezikom što je dokaz da je pogodan za  službenu upotrebu baš kao i drugi manjinski jezici. Jezik je osnovni element kulture i bez njega je nezamislivo unapređenje bunjevačke kulture i obrazovanja.

    Za jedinstven i kvalitetan nacionalni savet,  lista  6 !!

Lista kandidata